Właśnie ukazała się na rynku monografia „Strategie leczenia jaskry”. Książka ta powstała na bazie wieloletniego doświadczenia specjalistów z dwóch wiodących ośrodków okulistycznych w leczeniu jaskry w Polsce i uznawanych na świecie.

Zespół lekarzy z Kliniki Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego pod kierownictwem prof. dr hab. n. med. Marka Rękasa i z Kliniki Diagnostyki i Mikrochirurgii Jaskry pod kierownictwem prof. dr n. med. Tomasza Żarnowskiego, których udało się zaangażować do opracowania tej monografii, to praktycy od ok. 20 lat zajmujący się różnymi aspektami leczenia jaskry.

Dwa duże ośrodki jaskrowe w Polsce, jak również dwie szkoły leczenia jaskry, odzwierciedlają aktualne tendencje światowe. Dzięki rozwojowi metod diagnostycznych i operacyjnych wspólnie wypracowały najskuteczniejsze ścieżki leczenia jaskry. W tym podręczniku czytelnik jest przeprowadzony przez wszystkie etapy terapii pacjenta z jaskrą – od rozpoznania i leczenia zachowawczego, poprzez zabiegi laserowe i wszystkie zabiegi chirurgiczne. Poglądy, zebrane w monografii, wielokrotnie prezentowano też na zjazdach w kraju i za granicą, zachęcając innych do pracy z pacjentami jaskrowymi.

Profesjonalizm autorów został doceniony w obszarze nowych metod leczenia jaskry, co zaowocowało udziałem w wielu międzynarodowych badaniach klinicznych, dotyczących zarówno zachowawczego, jak i chirurgicznego leczenia jaskry. Dzięki temu ośrodki te mogły zaoferować polskim pacjentom, jako pierwsze w Polsce i jedne z pierwszych na świecie, innowacyjne zabiegi mikrochirurgiczne. Prof. dr n. med. Marek Rękas jako pierwszy w Polsce wszczepił takie mikroimplanty jak Hydrus czy Xen. Klinika Okulistyki WIM miała duży udział w badaniu klinicznym implantu przeciwjaskrowego Hydrus „The safety and effectiveness of the hydrus aqueous implant for lowering intraocular pressure in glaucoma patients undergoing cataract surgery, a prospective, multicenter, randomized, controlled clinical trial (Hydrus 4 study, Horizon study)”. Badanie miało na celu ocenę bezpieczeństwa i skuteczności nowego implantu przeciwjaskrowego skierowanego do pacjentów z wczesną jaskrą otwartego kąta. Badanie zakończyło się uzyskaniem zgody U.S. Food and Drug Administration (FDA). Obecnie trwa komercjalizacja produktu. Ponadto, na podstawie tego badania ukazała się publikacja artykułu w renomowanym czasopiśmie (DOI: 10.1016/j.ophtha.2018.05.012). Klinika posiada w chwili obecnej bardzo duże doświadczenie w tej dziedzinie chirurgii.

Oba zespoły oprócz pracy klinicznej angażują się w prace naukowe, co ma odzwierciedlenie w wielu publikacjach w renomowanych czasopismach międzynarodowych i w wystąpieniach na wielu kongresach. Przykładem są prace na temat kanaloplastyki, które zostały docenione przez ekspertów National Institute for Health and Care Excellence (NICE), sporządzających wytyczne uznane przez środowisko międzynarodowe (DOI: 10.1007/s00417-015-2931-4, DOI: 10.1167/iovs.16-19185, DOI: 10.1155/2018/2347593, DOI: 10.1016/j.jcrs.2014.09.032).

Jaskra jest chorobą przewlekłą, a jej leczenie wymaga od lekarza prowadzącego strategicznego podejścia. Zwiększa to prawdopodobieństwo utrzymania widzenia przez chorego do końca życia. Zadanie nie jest łatwe, gdyż sam pacjent w wielu przypadkach ma ograniczoną wiedzę na temat swojej choroby, która dodatkowo przebiega często bez dolegliwości. Najważniejsze zadanie dla lekarza w procesie terapii to pozyskanie pacjenta, który będzie aktywnie uczestniczył, jako wyedukowany partner w leczeniu swojej choroby. Nie można skutecznie leczyć chorego, z którym nie przeprowadzimy rozmów właśnie na temat strategii postępowania i nie podejmiemy wspólnie decyzji. Jednocześnie w procesie leczenia jaskry należy dysponować najnowocześniejszą aparaturą diagnostyczną umożliwiającą wczesne rozpoznanie choroby, ale również umiejętnościami chirurgicznymi w zakresie wielu typów operacji przeciwjaskrowych. W związku z dużym postępem w ostatnich latach w terapii zachowawczej oraz w technikach chirurgicznego leczenia jaskry, pojawiła się potrzeba ich przybliżenia i zrozumienia. W książce tej opisano wskazania i zasady leczenia jaskry. Przedstawiono główne zasady diagnostyki i rozpoznania jaskry oraz indywidualizację podejścia do jej leczenia z uwzględnieniem m.in. zaawansowania choroby, wskaźnika progresji, wieku czy jakości życia. Opisane zostały aktualne możliwości leczenia farmakologicznego jaskry, mechanizm działania farmakokinetykę oraz skuteczność leków, a także działania niepożądane i przeciwskazania do ich stosowania. Poruszono również zagadnienia leczenia jaskry w ciąży, neuroprotekcji w jaskrze, a także terapii w fazie badań doświadczalnych. Obszernie omówiono zagadnienie laseroterapii w leczeniu jaskry, z uwzględnieniem mechanizmów działania, wskazań i przeciwskazań oraz techniki zabiegów.

W monografii tej został przedstawiony szeroki wachlarz operacji przeciwjaskrowych. Szczegółowo omówiono techniki, które znalazły stałe miejsce w leczeniu operacyjnym jaskry, takie jak trabekulektomia, sklerektomia, kanaloplastyka czy operacje setonowe oraz najnowszą wiedzę o mikroinwazyjnej chirurgii jaskry. Czytelnik zostaje zaznajomiony z mechanizmami działania operacji przeciwjaskrowych, techniką operacyjną, właściwą kwalifikacją do poszczególnych zabiegów oraz postępowaniem pooperacyjnym. Całość uzupełniona jest o bogatą dokumentację fotograficzną.

Wiedza przedstawiona w tej monografii oparta jest na bardzo dużym doświadczeniu klinicznym autorów i może poszerzyć i uaktualnić wiedzę okulisty praktyka oraz stanowić pomoc dydaktyczną dla lekarzy w trakcie specjalizacji z okulistyki.

Autorzy przekazują czytelnikom do dyspozycji monografię „Strategie leczenia jaskry” z nadzieją, że przyczyni się ona do dalszego rozwoju tej istotnej i obszernej dziedziny okulistyki. ♦