Refleksyjna mikroskopia konfokalna (ang. reflectance confocal microscopy; RCM) jest nieinwazyjną metodą obrazowania skóry o udowodnionej wartości aplikacyjnej w codziennej praktyce klinicznej. Jednym z głównych zastosowań przyżyciowego badania RCM w dermatologii jest diagnostyka nowotworów skóry, a w szczególności różnicowanie wykwitów barwnikowych. Wykazano, że w diagnostyce zmian barwnikowych badanie RCM odznacza się dużo wyższą swoistością względem badania dermoskopowego, przy zachowaniu porównywalnej czułości¹. Fakt ten przekłada się z kolei na ograniczenie liczby niepotrzebnych, inwazyjnych procedur diagnostycznych², które wiążą się z ryzykiem powikłań oraz możliwym negatywnym efektem estetycznym. Przedstawiamy przykład pacjenta obrazujący użyteczność badania RCM w codziennej praktyce klinicznej.

66-letni mężczyzna po przebytym czerniaku skóry okolicy przedramienia prawego (pT1a), zgłosił się do przyklinicznej poradni dermatologicznej z powodu barwnikowego guzka skóry okolicy barku lewego (Fot. 1 – wykwit spełnia kliniczne kryterium „brzydkiego kaczątka” (ang. ugly duckling sign); uwagę zwraca poikilodermia będąca skutkiem nasilonego fotouszkodzenia skóry). Z uwagi na umiejscowienie wykwitu, pacjent nie był w stanie określić momentu pojawienia się zmiany. Wykonano badanie wideodermoskopowe, w którym uwidoczniono obecność szaro-niebieskich, brązowych i żółtych grudek oraz brązowe obszary bezstrukturalne (Fot. 2 – obraz wideodermoskopowy; obserwuje się częściowo niewyraźne odgraniczenie wykwitu od skóry otaczającej; wideodermatoskop Canfield D200 EVO; powiększenie 15-krotne; żel immersyjny). W badaniu RCM uwidoczniono palczaste wypustki naskórkowe (ang. bulbous projections), pogrubienie przestrzeni międzybrodawkowych, drobne upigmentowane komórki umiejscowione wokół brodawek skórnych oraz obecność melanofagów w skórze właściwej, co przemawiało za rozpoznaniem brodawki łojotokowej (Fot. 3 – obraz uzyskany przy użyciu refleksyjnego mikroskopu konfokalnego VivaScope 1500; na przekroju poprzecznym na głębokości 80 μm). Z uwagi na niepokój onkologiczny pacjenta, zdecydowano o wycięciu chirurgicznym wykwitu. W badaniu histopatologicznym potwierdzono rozpoznanie brodawki łojotokowej.

Fot 1.

Fot 2.

Fot 3.

X

RCM jest cennym narzędziem diagnostycznym w arsenale dermatologa, umożliwiającym nieinwazyjną diagnostykę nowotworów skóry. Zaprezentowany przykład kliniczny dowodzi, że badanie RCM doskonale sprawdza się w różnicowaniu nowotworów melanocytarnych i brodawek łojotokowych, których obraz wideodermoskopowy może imitować czerniaka. Do cech czerniaka obserwowanych w RCM należą obecność komórek pagetoidalnych w obrębie naskórka, atypia melanocytów na granicy skórno-naskórkowej, brodawki skórne o nieostrych obrysach (ang. non-edged papillae) oraz obecność atypowych gniazd melanocytarnych i hiperrefleksyjnych komórek jądrzastych w obrębie skóry właściwej³. Obecność palczastych wypustek naskórkowych, zagłębień wypełnionych keratyną (ang. keratin-filled invaginations), pogrubienie przestrzeni międzybrodawkowych, a także obecność melanofagów przemawiają z kolei za rozpoznaniem brodawki łojotokowej⁴. ♦